Stacja Basznia i obserwatorium w Tymcach
W niewielkiej podkarpackiej wsi Basznia Dolna, tuż przy głównej drodze, odnajdziemy czarującą stację przemienioną na Galerię Kolejnictwa. Przeniesie ona nas w dawne czasy serwując opowieść o dawnej linii 101, która łączyła Jarosław z miastem Sokal. Do tego świetnie odrestaurowany parowóz oraz przejażdżka mini bałajem sprawi, że ta harmonijna wystawa zostanie z nami na długo. A na deser możemy pognać do pobliskiego obserwatorium astronomicznego w Tymcach, aby spojrzeć w czeluści niebieskie. Obie atrakcje, mimo że z różnych dziedzin, zgrabnie wypełnią nam dzień – dzień wprost idealny, zarówno dla małych jak i dużych.
Dojazd, bilety wstępu i godziny otwarcia
Basznia Dolna znajduje się we wschodniej części województwa podkarpackiego, praktycznie w połowie drogi pomiędzy Lubaczowem oraz uzdrowiskiem Horyniec Zdrój. Przez centrum wsi przemyka droga wojewódzka numer 865. To właśnie przy niej, po lewej stronie, odnajdziemy Galerię Kolejnictwa. Samochód warto zaparkować na bezpłatnym i sporym parkingu tuż przed atrakcją. Obserwatorium Astronomiczne w Tymcach znajduje się mniej niż pięć kilometrów od wsi Basznia Dolna.
Godziny w jakich działa Galeria Kolejnictwa – Stacja Basznia
- Od poniedziałku do piątku: 08:00 – 16:00
- Sobota oraz niedziela: 12:00 – 17:00
- Koordynaty GPS parkingu: 50°10’42.2″N 23°14’53.4″E
ul. Jana III Sobieskiego, 37-621 Basznia Dolna, tel.: +48 783 863 214
Godziny w jakich otwarte jest Obserwatorium Astronomiczne
- Turyści indywidualni tylko w weekend. Informacji najlepiej szukać na stronie Fb Obserwatorium lub dzwoniąc bezpośrednio pod numer 725 184 093
- Nawigacja płata tutaj figle, dlatego najlepiej kierować się pod wskazane koordynaty. Na miejscu będzie tabliczka która pokieruje wędrowców.
Tymce, 37-621 Basznia Dolna, tel.: + 48 725 184 093
Stacja Basznia – Galeria Kolejnictwa
Trzeba przyznać, że Galeria Kolejnictwa, którą odnajdziemy w starej stacji kolejowej, już na progu sprawia bardzo pozytywne wrażenie. Ładnie odnowiony budynek, zadbany teren i lśniący czernią parowóz aż proszą, aby przystanąć i dać się skusić na wizytę. Odnajdziemy tutaj nowoczesne rozwiązania multimedialne, które przeniosą nas w odległe dzieje – w końcu, w 2014 roku obchodziliśmy 140-lecie dawnej linii żelaznej Jarosław – Sokal, będącej odcinkiem Kolei Lwowskich.
Sokal był miastem królewskim leżącym nad Bugiem, o którym pierwsze wzmianki pochodzą z XIV wieku. Na swoje nieszczęście leżał na tak zwanym czarnym szlaku wypraw tatarskich, przez co często miał nieproszonych gości. Natomiast w okresie zaborów stał się bardzo popularnym kurortem pośród szlachty, która chętnie budowała tutaj swoje letnie rezydencje. Do rozwoju miasta przyczyniła się również budowa kolei żelaznej, dzięki czemu Sokal znalazł się w gronie 30 największych miast Galicji. Dziś miasto znajduje się około 20 kilometrów od granicy, po stronie ukraińskiej.
Wróćmy jednak na Stację Basznia, gdzie czeka na nas garść informacji o wydarzeniach i osobach z czasu funkcjonowania linii Jarosław-Sokal. Przyjemne wrażenie sprawia dawna, klimatyczna poczekalnia wraz z tablicami, legitymacjami, czy czapką kolejarza. W sąsiedniej sali odnajdziemy makietę kolejową, na której sami możemy kierować ruchem oraz sygnalizacją, a w niewielkiej sali kinowej czeka na nas krótki seans.
Stoi na stacji lokomotywa
To dopiero połowa zwiedzania, ponieważ to, co najciekawsze czeka na nas na zewnątrz – tutaj na początek uwagę przykuwa tematyczny plac zabaw, często oblegany przez najmłodszych. Natomiast obok stoi ona, czyli zabytkowa lokomotywa parowa Ty2-7 wraz z trzema przedwojennymi wagonami, jednym osobowym oraz dwoma towarowymi. Była to konstrukcja niemiecka i przez lata zbudowano łącznie około 6500 takich parowozów. Co ciekawe, znana jest także jako niemiecka lokomotywa wojenna Kriegslokomotive.
Jednakże nie da się ukryć, że największą gratką jest chwila, w której opiekun galerii zabierze nas na szalony przejazd mini-kolejką wąskotorową tzn. bałajem (!). Trasa prowadzi obok mostu kolejowego przekazanego przez PKP. Wyjaśnijmy jeszcze, że bałaj to lokalne określenie składu kolejowego, który kursował na linii Horyniec – Lubaczów. Nazwa wzięła się stąd, że pociąg stał w okolicy wsi Bałaje, tuż pod Lubaczowem.
Z całego serca polecamy wizytę w Galerii Kolejnictwa, bo nie dość, że ciekawa historia to jeszcze mamy tutaj Punkt Informacji Turystycznej. To dzięki niemu zostaniemy pokierowani do okolicznych atrakcji, jak chociażby do pobliskiego obserwatorium astronomicznego, które ma w również w sobie kolejowy pierwiastek.
Obserwatorium astronomiczne w Tymcach
Położone z dala od zabudowań i obszarów zanieczyszczonych światłem, obserwatorium w Tymcach jest doskonałym miejscem do obserwacji kosmicznych sekretów. To jedno z najlepiej wyposażonych obserwatoriów w Polsce. Zostało ono ulokowane w wysokiej na 25 metrów, dawnej kolejowej wieży ciśnień z 1954 roku. Początkowo służyła ona do dostarczania wody do parowozów, które kursowały na linii kolejowej nr 101 relacji Munina – Hrebenne. Wraz z postępem technologicznym wieża z początkiem lat 90’ zeszłego stulecia zatraciła swoją rolę. Przez pewien czas stała nieużywana aż odnalazła swoją drugą młodość.
Wspinając się do góry, dzięki modelom i makietom dowiemy się, jak powstają kratery oraz czym jest tajemnicza czarna dziura. Dużym plusem dawnej wieży ciśnień jest taras, który pozwala nie tylko spojrzeć na okoliczne dziedziny, ale również hen do góry, w czeluści wszechświata. To właśnie tutaj obsługa ustawia teleskopy i serwuje ciekawostki. Nie lękajmy się przybyć tutaj nawet w ciągu dnia, ponieważ wówczas możemy mieć okazję przyjrzeć się z bliska naszej gwieździe dziennej, czyli słońcu. Wieża ponadto jest otoczona parkiem optycznym, a w sąsiednim budynku dawnej hydroforni odbywają się warsztaty z fizyki i astronomii.
Uważajcie podczas dojazdu, ponieważ nawigacja lubi tutaj czasem wprowadzić nieco zamieszania (nasze koordynaty odnajdziecie na początku artykułu). Natomiast z parkingu pośród drzew wystarczą dosłownie dwa susy i jesteśmy już na miejscu. Warto również pamiętać, że w poniedziałek obserwatorium jest nieczynne, a turyści indywidualni wkroczyć mogą jedynie w weekend. W tygodniu, po uprzedniej rezerwacji, obserwatorium dedykowane jest jedynie dla grup zorganizowanych.