Kopiec Kraka, punkt widokowy na Kraków

– Kopiec Kraka wznosi się na wysokość 16 m
– legenda głosi, że to właśnie Krak założył Kraków
– Wstęp na Kopiec Krakusa jest bezpłatny
– Święto Rękawka odbywa się na sąsiednim Wzgórzu Lasoty

Kopiec Kraka lub jak kto woli, nieco bardziej oficjalnie i szanowanie, Kopiec Krakusa, to najciekawszy, najstarszy i najbardziej popularny kopiec wśród mieszkańców stolicy Małopolski. Jeśli wierzyć słowom Jana Długosza, kopiec usypano za czasów Kraka, czyli legendarnego założyciela miasta Krakowa. Ale w jakim celu? Tutaj możemy snuć jedynie przypuszczenia. Jedno jest pewne, rozpościera się z niego uroczo przepiękna panorama. A do tego, jeśli dodamy leżący po sąsiedzku Kamieniołom Liban oraz spore łąki, proszące się, aby przysiąść tutaj na dłużej, na piknik, to okazuje się, że Kopiec Kraka będzie wybornym miejscem na miejską wycieczkę.

A trzeba jeszcze wspomnieć, że jak na przysłowiowych centusiów, mieszkańcy grodu Kraka dorobili się aż czterech kopców. Gdyż oprócz Kopca Kraka znajdziecie w Krakowie jeszcze Kopiec Kościuszki, Kopiec Piłsudskiego oraz najmniejszy, niepozorny Kopiec Wandy. Zachęcamy do odwiedzenia wszystkich, jednak dziś szczególnie serdecznie zapraszamy Was spacer na Podgórze!

Kopiec Krakusa
Przy Kopcu Kraka znajdziecie sporą ilość ławeczek

Gdzie jest Kopiec Kraka w Krakowie?

Oczywiście w Krakowie! A będąc już nieco bardziej poważnym, to Kopiec Kraka znajdziecie na prawym brzegu Wisły, w dzielnicy Podgórze, w widłach ulic Wielickiej oraz al. Powstańców Śląskich, przy ulicy Maryewskiego. Został usypany na najwyższym wzniesieniu wapiennego zrębu Krzemionek, czyli na Wzgórzu Lasoty, którego wysokość to 271 m n.p.m. Znajduje się on mniej niż 2,5 km w linii prostej od Wawelu.

Mapa trasy na szczyt

Jak dojechać na Kopiec Krakusa?

Szczęśliwie się składa, że dotarcie na miejsce komunikacją miejską nie powinno być karkołomnym wyzwaniem. Wystarczy, aby wskazać jako punkt docelowy przystanek „Cmentarz Podgórski” lub „Podgórze SKA”. Później, już na nogach, do przejścia pozostanie Wam raptem 10 minut. W okolice docierają liczne tramwaje oraz autobusy. Ba, nawet w bezpośredniej okolicy znajduje się stacja kolejowa „Kraków Podgórze”, dzięki czemu z Dworca Głównego dotrzecie na miejsce w mniej niż 15 minut. A i ciemną nocą okolicę przecinają nocne linie autobusowe. Natomiast jeśli mieliśmy wskazać nasz ulubiony sposób na znalezienie się w pobliżu Kopca Kraka, to wówczas byłby to nieśpieszny spacer. Z serce Kazimierza dotrzecie tutaj po 30 minutach. Najpierw przez uroczą Kładkę Ojca Bernatka, która została przerzucona nad Wisłą, później przez Rynek Podgórski, tuż nieopodal Parku Bednarskiego i siu, prosto przez kładkę pieszo-rowerową nad al. Powstańców Śląskich (obie kładki są dostosowane do wózków oraz rowerów). 

Parking pod Kopcem Krakusa

Przy stacji kolejowej „Kraków Podgórze” stworzony został kieszonkowy parking Park&Ride. Jednak warto mieć świadomość, że jest on naprawdę niewielkich rozmiarów i pomieści się na nim mniej więcej 14 samochodów. Zatem, aby zaparkować samochód w okolicy Kopca Kraka, sugerujemy raczej parking przy Cmentarzu Podgórskim lub ewentualnie wzdłuż biegnącej od niego w kierunku parkingu Park&Ride, alei Pod Kopcem. 

kopiec krakusa parking
Parking przy Kopcu Krakusa
Kopiec Kraka parking
Ścieżką do góry i po 5 minutach dotrzecie na Kopiec Kraka

Kopiec Kraka w Krakowie

Do Kopca Kraka wiądzie obecnie urocza alejka wysypana białym wapieniem. Można skrócić trasę wykorzystując schody wykonane z tego samego materiału. Bezpośrednio pod sam kopiec dacie radę dotrzeć wraz z wózkami. Jednak na sam szczyt prowadzi już spiralna, wąska ścieżka, która wyprowadzi Was na nieograniczoną barierkami sporą platformę widokową. Wiatr lubi tutaj mocno hulać, a widoki są palce lizać. To jedna z naszych ulubionych panoram na miasto i zachwyca nas za każdym razem. Można dojrzeć Zamek na Wawelu, krakowski Ratusz, Kościół Mariacki, Kościół Bożego Ciała, czy Św. Andrzeja. A najbardziej przykuwa uwagę elektrociepłownia w Łęgu. Pamiętajcie, że w pobliżu nie znajdziecie sklepów, dlatego warto wcześniej wyposażyć się w stosowny prowiant.

Spoglądając z góry, szybko również dojrzycie liczne białe pozostałości po fundamentach muru. W XIX wieku austriaccy włączyli Kopiec Kraka do systemu fortyfikacji. Kopiec otoczyli wałem ziemnym, murem, a na starych zdjęciach można nawet dojrzeć koszary, które wzniesiono po sąsiedzku.

Jakie wymiary ma Kopiec Krakusa?

  • Wysokość od podstawy: 16 m
  • średnica u podstawy 57 m
  • średnica górna 8 m (wierzchołek jest płaski)
  • objętość 19 100 m³.
ścieżka na Kopiec Kraka
na Kopiec Krakusa można dostać się ścieżką jak i schodami
Kopiec Kraka w Krakowie

Kiedy powstał Kopiec Kraka?

Kopiec Kraka owiany jest mgłą lub jak kto woli smogiem tajemniczości. Bo tak naprawdę nie tylko nie wiadomo kto go wybudował. Ale również nie wiadomo kiedy, dlaczego i jakie było przeznaczenie Kopca Krakusa. Choć jak w przypadku takich historii, pojawia się kilka teorii.

Pierwszą wskazówką, która pozwala datować kopiec jest odnaleziona w czeluściach kopca spinka awarska pochodząca z VIII wieku. Awarowie byli ludem koczowniczym, który przywędrował z Azji Środkowej na tereny Europy Wschodniej w VI wieku. Podczas prac archeologicznych, na głębokości 2 metrów od szczytu, odkryto pozostałości korzeni całkiem starego dębu. Bazując na dostępnych podczas prac metodach datowania drzew, botanik Władysław Szafer, wskazał, iż ów dąb mógł liczyć sobie w chwili ścięcia 300 lat. Rósł on na szczycie kopca i wedle teorii został ścięty niedługo po chrzcie Polski, co by mogło sugerować, że był bardzo mocno związany z kultem pogańskim.

kopiec Kraka ścieżka
szeroka ścieżka która zawiedzie Was na sam szczyt

Jeszcze ciekawszą teorię wysuwają niektórzy naukowcy, którzy doszukują się w układzie Kopca Kraka oraz Kopca Wandy, elementów celtyckiego kalendarza astronomicznego. Dla uzupełnienia historii warto wspomnieć, że kopiec Wandy znajduje się około 10 km od naszego bohatera, na wschód, obecnie na terenie Nowej Huty. Bo jeśli przybędziecie na kopiec Kraka w dniu 1 maja i 10 sierpnia, to ujrzycie wschodzące Słońce dokładnie na tle kopca Wandy. A gdy pojawicie się na kopcu Wandy w dniach 4 listopada i 6 lutego, to ujrzycie koniec dnia na tle kopca Kraka. Mona powiedzieć, że są to przypadkowe daty wybrane z kalendarza… Ale co jeśli daty przypadają w przybliżeniu w połowie czterech pór roku i są ściśle związane z najważniejszymi świętami celtyckimi? Prawda, że robi się ciekawie?

A teraz bonus. Wewnątrz kopca znajduje się słup, od którego odchodzą poziomo, promieniście drewniane paliki. Jednak kierunki w jakich podążają paliki już nie są takie przypadkowe. Wskazują one specyficzne lokalizacje Słońca i Księżyca w ciągu roku. Znajdziecie tutaj przesilenie letnie, czy też zimowe. Celtowie przybyli na ziemie krakowskie w IV wieku p.n.e. Polecamy artykuł na poniższej stronie, w którym znajdziecie dużo ciekawych informacji na temat kopca Krakusa.

Kopiec kraka szczyt
na Kopca Kraka często mocno wieje
widoki z Kopca Krakusa
panorama z Kopca Krakusa na stare miasto
panorama z Kopca Kraka

Kamieniołom Liban – tuż obok Kopca Kraka

Trzeba przyznać, że całość pięknie dopełnia po sąsiedzku kamieniołom Liban. Odgranicza go od kopca siatka, która chroni przed upadkiem z wysokości. Nazwa Kamieniołomu Liban pochodzi od Bernarda Libana, żydowskiego przedsiębiorcy, którego firma produkowała tutaj kamień (min kamień łamany i brukowy).

W 1942 roku przedsiębiorstwo zostało przejęta przez Niemców, którzy założyli tutaj obóz pracy. Działał on przez kolejne dwa lata wojny. W bardzo ciężkich warunkach pracowali Polacy oraz Ukraińcy. Podczas likwidacji obozu, z łącznej liczby 170 więźniów, 146 zdołało uciec, a pozostałą część rozstrzelali Niemcy. Zostali pochowani na miejscu egzekucji. Na obszarze kamieniołomu kręcone były niektóre kadry z Listy Schindlera Stevena Spielberga. Do tego celu wybudowano drogę z macew, której spore fragmenty wciąż są widoczne. Szczególną uwagę przykuwają wysokie piece do wypalania wapienia, które widać z góry. Powstały one w latach 70’ zeszłego wieku. Niestety obecnie popadają w ruinę.

kopiec kraka i liban
kamieniołom Liban obok Kopca Krakusa
kamieniołom Liban obok Kopca Krakusa

Krakowskie święto Rękawka na Wzgórzu Lasoty

Sam kopiec Kraka był zapewne miejscem pogańskiego kultu. Pierwotnie Rękawką nazywano Kopiec Krakusa, a od drugiej połowy XIX wieku, wzgórze Lasoty z Kościółkiem św. Benedykta. Obrzęd, który swoimi korzeniami sięgał prasłowiańskich tradycji, odbywał się w okolicach kopca zazwyczaj w pierwszy wtorek po Wielkiej Nocy. Pierwotnie oddawano tutaj cześć zmarłym oraz urządzano stypy, jednak w czasach chrześcijańskich tradycja świętowania przeistoczyła się w festyn, który był połączony z odpustem. Niestety uroczystości te zostały zakazane przez Austriaków w roku 1836.

Nieco później, gdy zaborcy postanowili włączyć Kopiec Kraka w system fortyfikacji, obrzędy zostały przywrócone i przeniesione na sąsiednie wzgórze, w okolicę Kościoła św. Benedykta (jest to jeden z najstarszych kościołów w tej części Krakowa). Wraz z tą zamianą, nazwę Rękawka przygarnęła również przylegająca do niego ulica. I dziś, w tym terminie możecie liczyć na pokazy rycerskie połączone z festynem średniowiecznym zarówno w okolicach kopca, jak i przy kościółku. Jeśli zagłębić się w słowotwórstwo, to językoznawcy skłaniają się ku wersji, że nazwa pochodzi od czeskiego rakew (trumna) lub serbskiego raka (grób), co mogłoby potwierdzać że kopiec był miejscem słowiańskich zaduszek. Natomiast legenda rzeczy, że aby usypać grób Kraka, poddani nosili ziemię w rękach i rękawach.

Kopiec Kraka

Fort cytadelowy 33 „Krakus”

Jak już wiecie, obszar Kopca Kraka, z uwagi na usytuowanie, nadawał się doskonale do celów militarnych. Dlatego nie może dziwić fakt, ze w roku 1854 rozpoczęto tutaj budowę fortu Krakus nr 33, który wchodzić miał w skład twierdzy Kraków. Budowa zajęła trzy lata, a fort miał formę nieregularnego ośmioboku.  Jego styl był zbliżony do stylu staroangielskiego i był łudząco podobny do znanych nam umocnień okalających Kopiec Kościuszki. W skład umocnień wchodziły koszary, fosa oraz mosty zwodzone. Punkt obserwacyjny na wieży triangulacyjnej kopca był wtedy najwyższym punktem Krakowa. Fort 33 Krakus został zburzony w roku 1933, w czasie przystąpienia do prac archeologicznych na Kopcu Kraka. Natomiast  dokładnie sto lat później, w roku 1954, zostały rozebrane koszary. Dziś możecie łatwo odnaleźć ślady jego bytności w postaci zarysu fos, wałów. Dodatkowo zrekonstruowano częściowo wapiennymi kamieniami zarys muru w stylu reliktów fortu.

Kopiec Krakusa

Wykopaliska Archeologiczne na kopcu Kraka

Prowadzono tutaj wykopaliska archeologiczne w latach 1934–1937. Prowadzili je Józef Żurowski oraz Franciszek Jakubik, pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności. Dzięki nim przebadano najbliższe sąsiedztwo kopca oraz co ciekawe, rozkopano go od szczytu, aż do podstawy, tworząc w jego bryle lej. Początkowo zakładano przebadanie raptem 4% powierzchni podstawy, ale w 1937 lej poszerzono, odsłaniając łącznie 60% powierzchni podstawy kopca. W ten sposób odnaleziono ślady osadnictwa z końca kultury łużyckiej, które zapewne trafiły tutaj podczas budowy Kopca Kraka. Pomogły one wskazać, że kopiec powstał najwcześniej 500 lat przed naszą erą. We wnętrzu odkryto wówczas również szkielet dziecka oraz palenisko. Ale również i one trafiły tutaj podczas sypania, więc nie pomogły w określenie wieku naszego bohatera. Najważniejsze wnioski dotyczyły faktu, że wbrew słowom Jana Długosza, kopiec nie pełnił funkcji kurhanu i że nie pochowano tutaj króla Kraka.

W roku 2012 wystartowały kompleksowe prace rewitalizacyjne kopca, które zleciły władze Miasta Krakowa. Była to potężna inwestycja, która obejmowała zagadnienia architektoniczne, konserwatorskie, archeologiczne, geologiczne, hydrogeologiczne, konstrukcyjne, studia widokowe oraz przyrodnicze. Odpowiedzialny za nie był krakowski architekt Piotr Orzeszek. Rewitalizacją objęto również najbliższe otoczenie Kopca, dzięki czemu dziś jest tutaj naprawdę uroczo. Znajdziecie tutaj przyjemne alejki, zadbany teren oraz sporą, pięknie nasłonecznioną łąkę, na której śmiało można przysiąść na piknik z przyjaciółmi. Dzięki temu Kopiec Kraka jest istotną atrakcją na mapie Krakowa, którą szalenie polecamy.

Kopiec Kraka panorama
Kopiec Kraka panorama

Legenda o Kraku, czyli kto założył Kraków?

Takie miejsca, jak kopiec Kraka są naturalnymi generatorami legend. I tak, niejaki Jan Długosz, wił nitki pomiędzy kopcem a legendarnym założycielem miasta Krakowa, czyli osobą Kraka. Pan Jan wspomina, że zgodnie ze zwyczajami, po śmierci Kraka, pochowano go na szczycie wzgórza. Pochówku uczynili dwaj synowie, którzy wykonując jego wolę, wznieśli też kopiec na wieczną pamiątkę, który panował nad wszystkimi wzniesieniami dokoła.

To właśnie Krak, był pierwszym polskim władcą, po wygaśnięciu rodu Lecha. A gdy zmarł dobry król Krak, zwany również Krakusem, który to założył gród Kraka, poddani okryli się żałobą. Gdy rozpoczęto sypanie mogiły, każdy kto mógł niósł ziemię na grób w rękawach. W ten sposób powstała wysoka mogiła. I po dziś dzień, każdej wiosny, w pierwszy dzień po Poniedziałku Wielkanocnym, mieszkańcy grodu Kraka udają się w okolice Kopca, by zabawą uczcić pamięć dobrego króla.

P. S. Jeśli pasjonują Was kopce, to w historycznej Małopolsce, poza Krakowem, wielkie kopce kurhanowe znajdują się w Krakuszowicach, Leszczkowie, Sandomierzu, Sólcy, Święcicy i Złotej.

Polecamy również spacer na Zakrzówek w Krakowie oraz Dolinki Krakowskie.

kopiec kraka alejki
alejki wokół kopca Krakusa

Obserwuj nas i bądź z nami na bieżąco!


Drogi Czytelniku,

Mamy nadzieję, że udało Ci się odnaleźć na blogu wszystkie niezbędne informacje i zaplanować swój urlop. Będziemy wdzięczni za skromny napiwek wrzucony do blogowej skarbonki lub wsparcie naszych działań poprzez zakupy w naszym małym górskim sklepie. Dziękujemy serdecznie i do zobaczenia na szlaku 🙂


baner ksiazka blog
kozica wilk baner1
Super 1

Write A Comment