„Leave No Trace” w Karkonoszach
Turystyka, zwłaszcza ta górska staje się coraz bardziej popularna. Z roku na rok na szlakach spotykamy coraz więcej wędrowców, nie tylko samych dorosłych, ale też i rodziny z dziećmi. Tylko w te wakacje (2023) na najwyższy szczyt w Karkonoszach – Śnieżkę, dziennie wchodziło średnio 3 500 osób przy czym w długi weekend sierpniowy było to nawet 6 000 osób dziennie i ponad 1 100 na godzinę w kulminacyjnym momencie wędrówek!!! Ogrom. Wyobraź sobie, że każdy z nich wrzuca do kosza 1 pustą butelkę, 1 papierek po batoniku, 1 ogryzek… Natura i góry są dla wszystkich, jednak musimy mieć świadomość, że masowa turystyka nie przyniesie nigdy nic dobrego. Dlatego też powinniśmy zostawiać po sobie jak najmniejszy ślad… Powinniśmy mieć świadomość, że ochrona środowiska to obowiązek każdego z nas.
„Leave No Trace”(nie zostawiaj śladu) możemy ją nazwać także etyką outdooru. To system zasad, promujących świadome wędrowanie i minimalizowanie oddziaływania człowieka na przyrodę podczas jego rekreacji na łonie natury. Jest to filozofia, która zachęca do pozostawienia jak najmniejszego śladu swojej obecności, aby chronić dziką przyrodę i zachować jej piękno, pozostawić ją w takim stanie kolejnym pokoleniom. Prapoczątki „Leave No Trace” wywodzą się ze środowiska wspinaczkowego ze słynnej Yosemite Valley w USA. Dziś wiemy, jak istotne jest przekazywanie tej wiedzy najmłodszym piechurom, aby stawały się dla nich czymś oczywistym. Zasady te powinniśmy stosować ZAWSZE, a już w szczególności, gdy poruszamy się po obszarach chronionych. Pod koniec XX wieku sformowano 7 zasad każdego świadomego turysty. Przeczytaj je i jeśli jeszcze tego nie robisz, wprowadź je w życie.
1. Zaplanuj i przygotuj się do wycieczki
Zanim wyruszysz na szlak, dobrze zaplanuj swoją trasę, dostosuj się do regulacji i ograniczeń terenów chronionych oraz przygotuj się na każde warunki pogodowe. Weź ze sobą zapas jedzenia i wody. Poznaj zasady i przepisy obowiązujące w danym miejscu. Poruszaj się wyznaczonymi szlakami. W przypadku wędrówek przez Karkonoski Park Narodowy powinniśmy poznać panujące tam zasady, wykupić bilet wstępu, a także sprawdzić, czy planowana przez nas trasa nie jest aktualnie wyłączona z ruchu turystycznego ze względu na ochronę przyrody lub zagrożenie lawinowe, a także, czy szlak jest dostępny dla czworonogów, jeśli wędrujesz z psem. Pamiętaj też o zasadzie poruszania się po szlakach od świtu do zmierzchu.
– Poznaj zasady poruszania się po Karkonoskim Parku Narodowym – LINK
– Sprawdź, jak należy przygotować się do wyjścia w góry LINK
2. Nie schodźmy ze szlaku
Na terenach chronionych ma to szczególne znaczenie i mamy nadzieję, że jest dla wszystkich oczywiste. Poza obszarami chronionymi poruszajmy się już wydeptanymi ścieżkami. Najzwyklejsze na świecie „niezadeptywanie” pozwala na swobodny rozwój roślin i życie zwierząt, minimalizuje erozję gleby. Podobnie jest z biwakami – staramy się robić to przede wszystkim w miejscach do tego wyznaczonych. Przebywając na łonie natury powinniśmy korzystać tylko z biodegradowalnych detergentów. Nie zanieczyszczamy wody – bo ta woda po przepłynięciu przez ekosystemy górskie, zwykle zasila ujęcia wody, z której korzystamy na nizinach. Pamiętajmy także, że na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego biwakowanie jest zakazane. Noclegi w górach oferuje nam gęsta sieć schronisk.
– Poczytaj o schroniskach w Karkonoszach po polskiej stronie granicy LINK
3. Zabierzmy śmieci ze sobą
Brzmi to banalnie, że wszystko, co mamy w plecaku zawsze znosimy ze sobą. Opakowanie jest przecież zawsze znacząco lżejsze od zawartości. Ale czy jest tak w rzeczywistości? O ile śmiecenie jest karygodne i zdecydowana większość z nas to potępia, to uwagę należy poświęcić zostawianiu śmieci w przyschroniskowych pojemnikach, które w sezonie zapełniają się w mgnieniu oka i na nieszczęście kuszą dziką zwierzynę. Chcąc wyrzucić papierek przykładowo pod Domem Śląskim, przypomnij sobie o skali – dziennej rzeszy turystów przemierzających ten szlak. Znieś go proszę na dół.
4. Nie ingerujmy w naturę
Przeczytaliśmy kiedyś, że jeśli kochasz przyrodę, to zabierasz tylko zdjęcia, a zostawiasz ślady stóp. Bytując w naturze, czy to w górach, czy nad jeziorami, nie zrywaj żadnych roślin, nie ingeruj w skały, czy inne elementy naturalnego środowiska. Nie buduj przy szlaku skalnych kopczyków. Nie zbieraj, nie baw się, ani nie przemieszczaj owadów. Pozostaw naturę samą sobie, bo jesteś tu gościem. Dzikie zwierzęta należy omijać szerokim łukiem. Każdy ich kontakt z człowiekiem, oswajanie jest przysłowiowym gwoździem do trumny. Nie dokarmiaj dzikich zwierząt ani nie zbliżaj się do nich zbyt blisko. Ich reakcja w stresie związanym ze spotkaniem człowieka może być potencjalnie niebezpieczna. Zachowaj bezpieczną odległość i obserwuj je z szacunkiem.
Bardzo smutny obrazek trafiamy za każdym razem wędrując w okolicy Trzech Świnek, Twarożnika czy Szrenicy w Karkonoszach. Bytuje tam lisia rodzina skrzywdzona przez człowieka. Lisy podchodzą tam bardzo blisko, nie płoszą się i próbują dobierać się do plecaków z jedzeniem. Jest to sytuacja skrajnie niebezpieczna. Jakiś czas temu lis z Twarożnika ugryzł dziecko, którego mama zachęcała do podejścia bliżej, żeby zrobić zdjęcie. W efekcie Czesi zmuszeni byli do podjęcia decyzji o odstrzeleniu zwierzęcia. Lis zapłacił najwyższą cenę za ludzką ignorancję…
5. Szanujmy dziką przyrodę i zachowajmy ciszę
To jest właśnie to słynne „nie hałasuj”. Krzyki, czy głośne słuchanie muzyki są po prostu niedopuszczalne podczas przebywania na łonie natury. Musimy szanować ciszę przyrody i nie zakłócać spokoju dzikich zwierząt. Zdecydowanie lepiej wypoczywa się wśród szumu drzew i śpiewu ptaków aniżeli wśród wrzasku i muzyki z głośnika.
Poszanowanie dzikiej przyrody to także zakaz poruszania się po terenie KPN po zmroku. Masowe wędrówki na wschód słońca na Śnieżce mocno zaburzają cykle dobowe zwierząt. Ludzie poruszający się wieloma szlakami, świecą latarkami i zazwyczaj głośno rozmawiają. Dla zwierząt jest to noc stracona. Według danych z monitoringu ruchu turystycznego, na Śnieżce nie ma ciszy nocnej!. Aktywność ludzi w tym miejscu trwa w zasadzie cały dzień – wejścia na zachód słońca, biwakowanie na szczycie w oczekiwaniu a wschód. W okresie od czerwca do września jest to w sumie ponad 800 osób, które przebywają na szczycie w godzinach od 22.00 do 6.00 rano. Jest to niezwykle smutne.
6. Korzystajmy z ognia ostrożnie i w miejscach do tego wyznaczonych
Pamiętaj, że na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego używanie ognia jest całkowicie zabronione, łącznie z zakazem palenia papierosów. Natomiast w otulinie Parku, która jest w zarządzie Lasów Państwowych, wyznaczone są miejsca do biwakowania oraz miejsca, gdzie można rozpalić ognisko. Pamiętaj o bezpieczeństwie i dbaj o to, aby ogień był całkowicie ugaszony przed opuszczeniem terenu, a także przed pójściem spać. Właściwy nadleśniczy może też pozwolić na rozpalanie ogniska w miejscu, które nie jest stałym punktem biwakowym. Warto się kontaktować z LP, szczególnie jak planujemy ognisko większą grupą i bardzo nam na nim zależy.
Wzmożony rozsadek tyczy się także gotowania w naturze. Wystarczy chwila nieuwagi, by spłonęło wiele hektarów – tragicznym przykładem mogą być dwa wielkie pożary w chilijskim parku narodowym Torres del Paine lub w Czeskiej Szwajcarii, wywołane niezabezpieczoną kuchenką turystyczną czy niedogaszonym ogniskiem. Wstępne ustalenia strażaków dotyczące pożaru w Domu Śląskim październiku tego roku mówią o niedopałku papierosa włożonym w poszycie budynku!
7. Świadomy turysta to turysta z klasą
Przebywając na łonie natury szanujmy dziką przyrodę oraz nas – ludzi. Cieszmy się razem z wypoczynku na świeżym powietrzu. Doceniajmy, że mamy taką możliwość. Nie uprzykrzajmy tego czasu innym. Pozdrawiajmy się na szlaku, ustępujmy podczas mijania się na ścieżce. Takie drobne gest znaczą wiele. Troska o współtowarzyszy i te tzw. oczy dookoła głowy, zagwarantują, że każdy będzie mógł korzystać z piękna przyrody. Bądźmy uprzejmi. Reagujmy! Pytajmy, czy nie jest potrzebna pomoc.
W kulturalny sposób dzielmy się wiedzą o filozofii „Leave No Trace” z innymi osobami, np. w mediach społecznościowych. Nie wszyscy mogą je znać i czasami nieświadomie szkodzić dzikiej przyrodzie. Edukacja jest tutaj bardzo ważna. Zachęcajmy znajomych do przestrzegania tych zasad. Wpajaj je dzieciom.
Materiał powstał we współpracy z Karkonoskim Parkiem Narodowym w ramach realizacji projektu pn. Poprawa stanu łączności ekologicznej w Karkonoskim Parku Narodowym i jego otulinie dofinansowanego ze środków MF EOG (85%) i budżetu państwa (15%)
Obserwuj nas i bądź z nami na bieżąco!
Drogi Czytelniku,
Mamy nadzieję, że udało Ci się odnaleźć na blogu wszystkie niezbędne informacje i zaplanować swój urlop. Będziemy wdzięczni za skromny napiwek wrzucony do blogowej skarbonki lub wsparcie naszych działań poprzez zakupy w naszym małym górskim sklepie. Dziękujemy serdecznie i do zobaczenia na szlaku 🙂
