Karkonosze zimą – jabłuszka, lawiny, komunikaty GOPR i zamknięte szlaki

Zima w górach, czyli bezpieczeństwo w Karkonoszach

Piękna, śnieżna zima zachęca wielu turystów do górskich spacerów. Nic w tym dziwnego ponieważ surowy i mroźny krajobraz sprawia niezapomniane wrażenia. Karkonoskie anioły, czy tez oszronione formacje skalne tylko dodają uroku. Jednakże warto pamiętać, że pod maską bajecznych, zimowych widoków skrywa się sporo zagrożeń, a na szlaku może dojść do wielu niebezpiecznych zdarzeń. O tym, na co zwrócić uwagę, aby zminimalizować ryzyko niebezpieczeństwa i spokojnie wędrować zimą po Karkonoszach  przeczytasz w kilku kolejnych akapitach. Dla wielu osób nie będą to odkrywcze punkty, jednak warto o nich mówić, powtarzać i utrwalać.

Największa tragedia w polskich górach

Zapewne wielu z Was będzie zaskoczonych tym faktem, ale największa górska tragedia w Polsce miała miejsce nie w Tatrach, a właśnie w Karkonoszach. Mimo, że mniej medialne, niższe, to wciąż są równie niebezpieczne. Stało się to ponad pół wieku temu, w 1968 roku, w Białym Jarze w Karkonoszach. Lawina odebrała życie 19 osobom, a akcja poszukiwawcza trwała ponad 2 tygodnie.  Pierwszy opisany wypadek lawinowy w Karkonoszach miał miejsce w XVIII wieku, także w Białym Jarze. W 1902 roku lawina schodząca w Kotle Łomniczki zmiotła z powierzchni ziemi budynek schroniska (!) – na szczęście nie był on jeszcze oddany do użytku i nikt nie ucierpiał. Tylko w XXI wieku w Karkonoszach miało miejsce 5 śmiertelnych wypadków lawinowych, a lawiny schodzą praktycznie co roku, nawet w lata ubogie w śnieg. Ze względu na niebezpieczeństwo zagrożenia zdrowia i życia powodowane przez schodzenie lawin i w celu poprawy bezpieczeństwa turystów, na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego niektóre szlaki są zamykane na zimę, a dla części z nich wytyczone są obejścia, które w terenie wyznaczane są za pomocą tyczek.

Sanki, jabłuszka i dzieci na szlakach

Mimo, że wielu rodziców chętnie zabiera sanki i jabłuszka w góry, to stanowisko Karkonoskiego Parku Narodowego jest tutaj jednoznacznie negatywne wobec takich pomysłów. Składa się na to kilka czynników.

Takie jabłuszka bardzo mocno wyślizgują ścieżkę, która staje się później praktycznie nie do przejścia dla innych piechurów. Ponadto pędzące dzieci pośród drzew, barierek, czy też innych wędrowców, to prosty przepis na tragedię. Sami przecież wiemy, jak łatwo można stracić kontrolę nad takim jabłuszkiem. Ponadto nie zapominajmy, że szlakami poruszają się również pojazdy Straży Parku,  zaopatrujące schroniska, a także GOPR‘u – szlaki nie mogą być śliskie i wyjeżdżone! Ciężko również oczekiwać od kierującego, że w takich warunkach będzie miał pełną kontrolę nad pojazdem.

Trudno powiedzieć, co mieli w głowach rodzice, którzy nie tak dawno zabrali dziecko na Śnieżkę na sankach. Przecież tutaj ich brak wyobraźni i bezmyślność bardzo łatwo mogły doprowadzić do tragedii. Jest to smutna prawda, ale często to właśnie sami sprowadzamy na siebie nieszczęście. W zamian, zabierzmy dzieciaki na specjalnie przeznaczone do bezpiecznej jazdy na sankach i jabłuszkach „górki” w Karpaczu, w Szklarskiej, czy też w Jakuszycach.

Jeśli chodzi o dzieci, to pamiętajmy, że maluchy w nosidłach znacznie szybciej wychładzają się, a dzieci wędrujące samodzielnie, idąc przez śnieg, męczą się znacznie bardziej niż my – dorośli. Wyruszając na zimową trasę z dziećmi, bądźmy przygotowani na każdą możliwą ewentualność. Łącznie z koniecznością ekspresowego przebrania malucha, zgubieniem rękawiczek i czapki. Tutaj przydaje się dobrze spakowany plecak i zapasowe odzienie.

Jak bezpiecznie wędrować zimą w Karkonoszach?

Zimowe wycieczki to zupełnie inna para kaloszy aniżeli wiosenno-letnie wyjście w góry. W pierwszej kolejności warto uświadomić sobie z jakimi dokładnie zagrożeniami przyjdzie się nam potencjalnie spotkać i zastanówmy się, jak powinniśmy na nie prawidłowo zareagować. Musimy mierzyć się przecież między innymi z krótszym dniem, ryzykiem wychłodzenia, trudnościami w nawigacji oraz największym zimowym zagrożeniem, czyli z lawinami. Takie przestudiowanie tematu na chłodno, jeszcze w domu, może sprawić, że wysoko w górach unikniemy zagrożeń, a jeśli już wystąpią, to zadziałamy logicznie i właściwie. Do gór powinniśmy czuć respekt przez cały rok, ale to w okresie zimowym nasza czujność powinna dużo bardziej wzmożona.

1. Sprawdźmy komunikaty publikowane przez GOPR i KPN

Piękna, słoneczna aura bywa czasami złudna i wcale nie oznacza, że zimowe wędrowanie po górach będzie bezpieczne. Dlatego też planowanie zimowej wycieczki rozpocznijmy od sprawdzenia aktualnych ostrzeżeń publikowanych przez Karkonoski Park Narodowy na stronie internetowej, a następnie tę wiedzę, uzupełnijmy komunikatem o aktualnych warunkach panujących w górach, które publikuje Grupa Karkonoska GOPR. W komunikatach pojawiają się informacje o zagrożeniu lawinowym, zalegającej pokrywie śnieżnej, temperaturze, prędkości i kierunku wiatru, czy też o stanie szlaków – np. o oblodzeniu. Lektura obowiązkowa.

KPN – ostrzeżenia
Grupa Karkonoska GOPR
Zagrożenie lawinowe

W razie kłopotów dzwońmy do Goprowców!

Nie wahajmy się zadzwonić do GOPR’u w razie kłopotów. W niektórych sytuacjach ratownicy GOPR będą w stanie pomóc nam przez telefon, zapytają o charakterystyczne punkty i pokierują we właściwą stronę (jeśli się np. zgubiliśmy). W sytuacji wypadku też warto dzwonić, nawet jeśli zdarzenie będzie naszym zdaniem „drobne”. Ratownicy powtarzają, że lepiej działać, kiedy np. tylko jedna osoba ma trudności z poruszaniem i jest jeszcze w ogólnie dobrej formie, niż za chwilę, kiedy ta druga osoba, np. skręci, pomagając tej pierwszej. Zastanie ich noc i zaczną się wychładzać, a wtedy możemy mieć do czynienia z poważną akcją ratunkową.

2. Prognoza pogody, ważna rzecz

Drugim krokiem będzie sprawdzenie prognozy pogody. I nie tej dla Karpacza, czy Szklarskiej Poręby, ale bezpośrednio dla rejonu górskiego, w którym będziemy się poruszać. Pamiętajmy, że w górach, nie licząc oczywiście dni z inwersją, temperatura obniża się wraz z wysokością. I finalnie, w Karkonoszach może to być nawet 5/6 stopni różnicy miedzy miastami a szczytami u góry. Do tego należy dołożyć wiatr, który hulając po karkonoskim grzbiecie, potrafi bezczelnie i radykalnie obniżyć odczuwalną temperaturę. A duć mocno i huraganowo potrafi.

Dobrze jest z kilkudniowym wyprzedzeniem obserwować to, co dzieje się w górach. Jeśli odnotowaliśmy mocne opady śniegu, to pamiętajmy, że szlaki mogą być nieprzetarte, a głęboki śnieg potrafi znacząco utrudnić poruszanie się bez odpowiedniego wyposażenia. Wędrówka w takich warunkach kosztuje nas ogrom energii, a czas dotarcia do celu znacząco się wydłuża. Do tego dochodzi czynnik wiatru, który nie tylko utrudnia nasz spacer, ale też obniża naszą sprawność fizyczną oraz psychiczną, zwiększa utratę ciepła (w skrajnych wypadkach prowadząc do wychłodzenia oraz odmrożenia). Mgła w górach też nie będzie naszym sojusznikiem. Utrudnia ona nawigację, zwiększa utratę ciepła oraz tworzy presję psychiczną. Nie wszyscy bowiem komfortowo czują się w takich warunkach i mogą podejmować pochopne decyzję. 

Linki do meteorogramów ze stacji pomiarowych umieszczonych w górach i wiele innych informacji pogodowych odnajdziemy na stronie Karkonoskiego Parku Narodowego oraz na stronie Grupy Karkonoskiej GOPR – tutaj znajdują się również średnioterminowa prognoza na 5 dni oraz prognoza pogody dla szczytowych partii Karkonoszy.

3. Zaplanujmy dobrze trasę wycieczki

Przed zimowym wyjściem w góry warto poświęcić dłuższą chwilę na zaplanowanie trasy. Zwróćmy uwagę na czas przejścia, ekspozycję, czy też na miejsca, w których mogą pojawić się lawiny. Istotne będzie również skonfrontowanie trasy z naszym przygotowaniem kondycyjnym oraz z wyposażeniem, którym dysponujemy. Jeśli organizujemy wyjście w góry dla grupy osób, spójrzmy na zespół przez pryzmat najsłabszej osoby. Pamiętajmy, że samotnie wychodzenie w góry bywa niebezpieczne, dlatego jeśli jest to możliwe, lepiej jest maszerować w towarzystwie.

Jeśli na trasie naszej wędrówki jest schronisko, upewnijmy się, że będzie on ono na 100% otwarte. Miejmy też na uwadze to, że zimą dzień jest znacznie krótszy. Niespodziewana wędrówka po zmierzchu może okazać się wyzwaniem z uwagi na zmęczenie, spadek temperatury, problemy nawigacyjne, czy też brak czołówek w plecaku. Telefony na mrozie potrafią bardzo szybko się wyładować. Mimo, że większość z nas pamięta, to warto również powtórzyć, że nocą nie spacerujemy po terenie KPN.

4. Które szlaki są zamykane w Karkonoszach zimą?

Kolejnym punktem, dzięki któremu zmniejszymy ryzyko niechcianych kłopotów, będzie sprawdzenie tego, które szlaki zostały zamknięte z uwagi na zagrożenie lawinowe oraz jak wyglądają zimowe obejścia niektórych szlaków. Wszystko oczywiście znajdziemy na stronie internetowej Karkonoskiego Parku Narodowego, który reaguje dynamicznie na zagrożenie i w zależności od aktualnych warunków pogodowych oraz grubości pokrywy śnieżnej zamyka szlaki.

– zielony z Hali Szrenickiej przez górną stację kolejki linowej do Trzech Świnek (zimowe obejście ze Szrenicy do Trzech Świnek)
– zielony z Mokrego Rozdroża do Rozdroża pod Wielkim Szyszakiem
– żółty z Mokrego Rozdroża do Równi nad Śnieżnymi Kotłami (zimowe obejście Czeską Ścieżką)
– czerwony od Śnieżnych Jam do Obniżenia pod Śmielcem (zimowe obejście Wielkiego Szyszaka po czeskiej stronie)
– czerwony od Ruin Schroniska im. Księcia Henryka do Kotła Małego stawu (zimowe obejście od południowo – zachodniej strony)
– niebieski – ostatni fragment dojścia do Samotni (zimowe obejście)
– żółty spod Strzechy Akademickiej przez Biały Jar (zimowe obejście do szlaku czarnego)
– czerwony od Schroniska nad Łomniczką do Domu Śląskiego
– niebieski trawersujący Śnieżkę od północnej strony, tzw. Droga Jubileuszowa

5. Spakujmy dobrze plecak

I ostatni, ale nie mniej ważny punkt, czyli dobrze spakowany plecak. Znów kilka dodatkowych minut w domu może zaoszczędzić nam sporo kłopotów i nerwów na szlaku. Tradycyjnie lepiej mieć nieco więcej do dźwigania, niż później żałować. Sami w przeszłości zapominaliśmy już parokrotnie czołówki, czy też czapki w góry, dlatego dziś, aby pamiętać o wszystkich drobiazgach pakujemy się zgodnie ze sprawdzoną listą. Polecamy „check-listę” przygotowaną przez Andrzeja „Juniora” Brzezińskiego, starszego instruktora ratownictwa górskiego, przewodnika górskiego oraz wieloletniego ratownika Karkonoskiej Grupy GOPR. Listę znajdziecie poniżej. Natomiast z Andrzejem mieliśmy okazję rozmawiać o bezpieczeństwie w górach i na podstawie naszej rozmowy powstał artykuł „Jak przygotować się do wyjścia w góry?” – wersji letniej.

---

Materiał powstał we współpracy z Karkonoskim Parkiem Narodowym w ramach realizacji projektu pn. Poprawa stanu łączności ekologicznej w Karkonoskim Parku Narodowym i jego otulinie dofinansowanego ze środków MF EOG (85%) i budżetu państwa (15%)

---